Dr.Hank Wilkinson
Profesyonel olarak çim ve rulo çim ile sayamadığım kadar uzun bir süredir ilgilenmeme rağmen, hala rulo çim kullanarak yeşil alan tesis etmek gibi kolay bir işin nasıl berbat edilebildiğine şaşarım.
Gerek profesyonel peyzaj düzenleyenler gerekse de amatör ev sahipleri çim alan yerine bir kabus yaratabilmektedirler ancak çoğunlukla çok basit birkaç temel uygulamayı es geçen amatör ev sahipleri bu duruma düşmektedir. Sağlıklı, pratik bir şekilde bakımı yapılabilen ve güzel görünen bir çim yerine, yıllarca bakım ile ilgili sorunlar çıkartacak bir problem arasında atılacak birkaç küçük adım büyük fark yaratacaktır. Rulo çim ile her uygulamada başarılı olunması gerekirken elde edilen kötü sonuçlar üzüntü vericidir.
İşte benim belirlediğim ve rulo çim uygulamasını mahvedebilecek ilk 10 yöntem aşağıdadır. Bu yanlışlıkları önlerseniz size hayal kırıklığı yaşatacak bir çimlendirme projesini de önlemiş olursunuz.
1) Rulo çim sevkiyatına hazırlıklı olmayın.
Rulo çim yetiştirenler, olabilecek en taze şekilde çimlerinizi size ulaştırmak için siparişe özel olarak kesim yaparlar. Sizin gördüğünüz rulodaki çim ve toprak dışında her bir ruloda milyonlarca mikro organizma da bulunmaktadır. Bu mikro organizmalar solunum yaparlar ve bu nedenle ısı ve karbondioksit ortaya çıkar. Rulo çim tarladan kesilip rulo haline geldiğinde bu ısı, rulo içerisinde hapsolur ve 24-48 saat içerisinde bu ısınma artarak 55 ˚C ye varabilen sıcaklıklara ulaşır ki bu da çim açısından ölümcül olabilir. Bu yüzdendirki çim rulolarının en kısa süre için bile olsa paletler üzerinde istiflenmiş halde bekletilmemeleri gerekir.
Bununla ilişkili bir diğer sorunda sevkiyatı yapan kişinin sizin çimleri serecek olduğunuz yeri hazırlamanızı beklemeyecek olmasıdır. Dolayısıyla paletleri, kendisine en uygun yere indirecektir ve bu da sizin işinizi zorlaştırır. Düşünün ki herbir ruloyu ön bahçeden arka bahçeye tek tek taşınması ve buna bağlı olarak sizin yorgunluğunuzu arttıracak olması neticede ruloları serme konusunda gösterecek olduğunuz özen ve dikkatin azalmasına neden olacaktır.
2) Toprağı düzgün biçimde hazırlamayın.
Güzel ve sağlıklı çim rulolarını, zayıf bir toprağa serdiğinizde çimler yeterince köklenmeyecek, zamanla çim dokusu sıklığını yitirecek ve nihayetinde çim yaz sıcaklarında kuruyacaktır.
Köklenmeyi teşvik edecek olan geçirgen, nemli, serin koşulları sağlamak için toprağınızı çapalayın, ortaya çıkan taş ve kesek parçalarını toplayın ve toprakta yeterince organik madde bulunmasını sağlayın. Alacak olduğunuz neticenin en üst düzeyde olması için toprağınıza ilave edecek olduğunuz katkıları bir toprak analizine dayanarak yapmanız uygun olacaktır.
Aklınızda bulunsun; toprağınızı ıslah etmenin en uygun zamanı ruloları sermeden öncedir.
3) İhtiyacınız olan rulo çim miktarını eksik hesaplayın.
Kaplamak istediğiniz alanı, birkaç rulo eksik kaldığı için tamamlayamamak oldukça hayal kırıcıdır. İhtiyacınız olan rulo çim miktarını belirlemek için dikkatli bir biçimde ölçüm ve hesaplama yapmanız gerekir. Rulo çim üreticileri, size, bahçenizin planını ve ihtiyaç duyacağınız rulo çim miktarını hesaplamanıza yardımcı olacaklardır. Rulo çim aldığınız çiftlik size yakın olsa bile işi yarıda bırakmayı gerektireceğinden, ihtiyacınızın biraz fazlasını sipariş etmeniz daha uygun olacaktır.
4) Ucuz, kalitesiz rulo çim satın alın.
Ucuz, kalitesiz rulo çim satın aldığınızda tasarruf edeceğiniz az miktardaki para; gerek yaşayacak olduğunuz hayal kırıklıkları gerekse de almış olduğunuz ucuz rulo çimle birlikte gelecek ilave bakım masrafları yanında çok ufak kalacaktır. Yabancı otlar, hastalık ve zararlıları barındıran rulo çimler, sizin bahçenize bu sorunları getirecektir. Yaşlı ve keçeleşmiş rulo çimlerde buna benzer sorunlar taşır. Ayrıca henüz olgunlaşmamış rulo çimler de sererken yaşayacak olduğunuz zorluklar ve ortaya çıkacak olan çok sayıdaki ıskarta parçalar nedeniyle sorun olacaktır. Bu yüzden rulo çimi seçerken en yüksek kalitede tohumlardan elde edilmiş ve iyi kalitede toprakta yetiştirilmiş çimlerden olmasına özen gösterin.
5) Toprağı serinletmek için sulama yapmayın.
Bulutsuz ve güneşli bir günde toprak yüzeyindeki ısı 55 ˚C lere kolaylıkla ulaşır. Rulo çimlerin, köklerinin % 80 inin kesilmiş olduğu tarlada bırakıldığını düşünürseniz etkili bir biçimde su tutamadıkları ve bir çok kökünde açıkta kaldığı görülebilir. Bu da bir felaket anlamına gelen ısı stresine yol açar. Bu şekilde ısı stresine maruz kalan çimler, dormant hale ( uyku hali ) geçerken ya cansız yeşil yada sarı-kahverengi bir renk alır ve gerçek anlamda yeni kök yapmazlar. Bu olasılığı önlemek için rulo çim uygulamadan 24-48 saat önce suyun toprak yüzeyinden 7,5 cm aşağıya inecek şekilde sulama yapılması gereklidir. Bu şekilde rulo çimleri serdiğinizde, alt katmandaki rutubet yukarı doğru yani rulo çimlerin köklerine doğru hareket edecektir. Ayrıca bu sayede rulo çimleri serdikten sonra vereceğiniz su miktarı daha az olacaktır ve çimler dormant hale geçmeyecektir.
6) Baştan sağma bir şekilde uygulama yapın.
Birleşme yerlerindeki boşluklar, üst üste bindirilmiş parçalar, bir çok küçük parçanın herbiri kendine özgü sorunlar yaratır. Boşluklar kendi kendilerine küçülmezler ve buralarda yabani otların çıkabilmelerine olanak verirler. Üst üste binen rulolar hiç bir zaman doğru biçimde köklenmeyecek ve bahçenizde gereksiz tümsekler oluşmasına neden olacaktır. Küçük parçaların daha çabuk kurudukları ve öldükleri de bir başka gerçektir. Rulo çim uygulayacak olduğunuz alanda mümkün olduğunca az dolaşın. Serecek olduğunuz rulo çimi yuvarlayıp yerine koyduktan ve gerekli düzeltmeleri yaptıktan sonra daha fazla oynamayın ve üzerinde dolaşmayın. Mümkün olan en kısa sürede bahçenizin toprağını su ile doyacak şekilde çimleri sulayın.
7) Yeni döşenmiş rulo çimleri nasıl sulayacağınızı öğrenmeyin.
Yeni döşenmiş rulo çimlerin çok kısa ve etkili olmayan kökleri bulunduğundan, sık sık ancak kısa sürelerle sulama yapılması, sadece kısa köklü ve zayıf tesis olmuş çimlere neden olacaktır. Düzgün bir şekilde hazırlanmış ve derin sulama yapılmış topraklarda ise rulo çimler daha çabuk köklenecek ve daha derindeki suya ulaşmak için kısa sürede çok kök yapacaklardır.
8) Doğru biçimde sulama, gübreleme ve biçim uygulamalarını ihmal edin.
Rulo çimlerin uygulanmasını takip eden ilk birkaç hafta, doğru biçimde tesis olma açısından kritik öneme sahiptir. Değişik çim türlerinin kendilerine özgü bakım ve gübreleme ihtiyaçları vardır. Yani çimlerinizi nasıl ve ne zaman biçim yapılacağını, ne şekilde sulama ve gübreleme yapılacağını bilmemeniz durumunda tüm çabalarınızı olumsuz yönde etkilersiniz. Lütfen rulo çim satın aldığınızda bu bilgileri de isteyiniz.
9) Rulo çimler yeterince tesis olmadan üzerinde yoğun trafik oluşmasına müsaade edin.
Cumartesi günü rulo çimleri serip Pazar günü üzerinde futbol oynamayı düşünmeyin. ( Zaman zaman bunun yapıldığını gördüm ) Her ne kadar düzgün bir şekilde serilmiş olan çimler çok da kırılgan olmasalar bile biraz dikkat gerektirmektedir. Islak çim üzerinde yürümeniz halinde toprakta sıkışık noktalar oluştuğu gibi çim üzerinde de hiçbir zaman tam anlamıyla iyileşmeyecek sıkışmalar yaratacaktır. Ayrıca ilk 4-6 hafta boyunca insan ve hayvanların özellikle koşmalarına ve bu şekilde oluşan yatay hareketlerin önlenmesinde fayda vardır.
10) Rulo çimlerin gelişimini takip etmeyin.
Çok pahalı yer altı sulama sistemlerinin dahi hataları olabilir, hortum uçlarına bağlanan sulama cihazları da eşit sulama yapmama gibi olumsuzluklar yaratabilir. Bu yüzden su değmeyen yerlerde sararmalar olacaktır ve eğer kontrol etmezseniz sonunda bu bölgelerdeki çimler ölebilir.
Bir çok ev sahibinin genelde rulo çim konusunda aldıkları tek bilgi yeşil kısmın üste gelecek şekilde döşenmesi gerektiğidir. Her ne kadar bu olmazsa olmaz bir bilgi isede durum bundan biraz daha karmaşıktır. Bu sektörde geçirmiş olduğum bunca yıla rağmen kusursuz bir uygulama haricinde tam anlamıyla tatmin olmuş bir ev sahibi ile karşılaşmadım. Bahsettiğim bu 10 sorunu çözdüğünüzde rüyalarınıza giren, çevre dostu, uzun dönemde az bakım gerektiren ve evinize güzellik ve değer katan bir çim alanınız olacaktır.
(Dr.Hank Wilkinson çim bilimi konusunda Illionis üniversitesinde Profesördür.)